Gebelik zehirlenmesi diğer adıyla preeklampsi, yüksek tansiyon ve başka bir organ sisteminde, çoğunlukla karaciğer ve böbreklerde hasar belirtileri ile karakterize bir gebelik komplikasyonudur. Preeklampsi genellikle kan basıncı normal kadınlarda 20 haftalık hamilelikten sonra başlar. Tedavi edilmezse, preeklampsi hem siz hem de bebeğiniz için ciddi, hatta ölümcül komplikasyonlara yol açabilir. Preeklampsi hastasıysanız en etkili tedavi bebeğinizin doğumudur. Bebeği doğurduktan sonra bile iyileşmeniz biraz zaman alabilir. Nadiren, doğum sonrası preeklampsi olarak bilinen doğumdan sonra preeklampsi gelişir.
Preeklampsi bazen herhangi bir belirti vermeden gelişir. Yüksek tansiyon yavaş gelişebilir veya aniden başlayabilir. Kan basıncınızı izlemek, doğum öncesi kontrollerin önemli bir parçasıdır çünkü preeklampsinin ilk belirtisi genellikle kan basıncındaki yükselmedir. Dört saat arayla iki kez belgelenen 140/90 milimetre civa (mm Hg) veya daha yüksek olan kan basıncı anormaldir.
Preeklampsi semptomları nelerdir?
Gebelik zehirlenmesinin diğer belirtileri şunlardır;
- İdrarınızda aşırı protein (proteinüri) veya ek böbrek problemleri belirtileri,
- Şiddetli baş ağrısı,
- Geçici görme kaybı, bulanık görme veya ışık hassasiyeti dahil görme değişiklikleri,
- Üst karın ağrısı -genellikle sağ tarafta kaburgalarınızın altında-,
- Mide bulantısı ya da kusma,
- İdrar çıkışında azalma,
- Kanınızdaki azalan trombosit seviyeleri (trombositopeni),
- Bozulmuş karaciğer fonksiyonu.
- Akciğerlerinizdeki sıvının neden olduğu nefes darlığı.
Preeklampside ani kilo alımı ve şişlik (özellikle ellerde ve yüzde) ile ortaya çıkabilir. Ancak bunlar birçok normal hamilelikte de görüldüğünden güvenilir preeklampsi belirtileri olarak görülmez.
Preeklampsiye neden olan faktörler
Gebelik zehirlenmesinin kesin nedeni birkaç faktörü içerir. Uzmanlar, hamilelik boyunca fetüsü besleyen plasentada başladığına inanıyor. Hamileliğin erken döneminde, plasentaya etkili bir şekilde kan göndermek için yeni kan damarları gelişir.
Preeklampsili, bu kan damarları düzgün bir şekilde gelişmiyor veya çalışmıyorsa ortaya çıkar. Normal kan damarlarından daha dar olan bu damarlar, hormonal sinyale farklı tepki verir, bu da kan miktarını sınırlar.
Bu anormal gelişmenin nedenleri arasında; rahme yetersiz kan akışı, kan damarlarında hasar, bağışıklık sistemiyle ilgili sorunlar ve belirli genler kabul edilir.
Gebelik zehirlenmesi ve risk faktörleri
Gebelik zehirlenmesi, yalnızca gebeliğin bir komplikasyonu olarak gelişir. Risk faktörleri şunlardır;
- Kişisel veya ailevi preeklampsi öyküsü, preeklampsi riskinizi önemli ölçüde artırır.
- Halihazırda kronik hipertansiyonunuz varsa, preeklampsi geliştirme riskiniz daha yüksektir.
- Preeklampsi geliştirme riski en çok il hamileliğinizde yüksektir.
- Yeni bir eşle yapılan her hamilelik, preeklampsi riskini aynı eşin ikinci veya üçüncü hamileliğinden daha fazla artırır.
- Preeklampsi riski, çok genç hamile kadınların yanı sıra 35 yaşın üzerindeki hamile kadınlar için daha yüksektir.
- Siyah kadınların preeklampsi geliştirme riski diğer ırkların kadınlarına göre daha yüksektir.
- Fazla kiloluysanız preeklampsi riski daha yüksektir.
- Preeklampsi, ikiz, üçüz veya diğer çoklu hamilelikte daha yaygındır.
- 2 yıldan az veya 10 yıldan daha uzun süreli aralıklı bebek sahibi olmak, preeklampsi riskinin artmasına neden olur.
- Hamile kalmadan önce kronik yüksek tansiyon, migren, tip 1 veya tip 2 diyabet, böbrek hastalığı, kan pıhtıları geliştirme eğilimi veya lupus gibi belirli koşullara sahip olmak preeklampsi riskinizi artırır.
- Bebeğiniz in vitro fertilizasyon (tüp bebek tedavisi) ile hamile kaldıysa preeklampsi riskiniz artar.
Preeklampsi komplikasyonları
Gebelik zehirlenmeniz ne kadar şiddetli ve hamileliğinizde ne kadar erken ortaya çıkarsa, sizin ve bebeğiniz için risk o kadar artar. Preeklampsi, erken doğum veya sezaryen gerektirebilir.
Hızlı doğum gerektiren klinik veya obstetrik durumlar varsa sezaryen ile doğum gerekli olabilir. Aksi takdirde doktorunuz planlı bir vajinal doğum önerebilir. Preeklampsi komplikasyonları şunlardır;
- Fetal Büyüme Geriliği; Preeklampsi, plasentaya kan taşıyan arterleri etkiler. Plasenta yeterince kan almazsa, bebeğiniz yetersiz kan, oksijen ve daha az besin alabilir. Bu, fetal büyüme kısıtlaması, düşük doğum ağırlığı veya erken doğum olarak bilinen yavaş büyümeye yol açabilir.
- Erken doğum; Şiddetli preeklampsiniz varsa, sizin ve bebeğinizin hayatını kurtarmak için erken doğum yapmanız gerekebilir. Prematüre, bebeğiniz için solunum ve başka sorunlara yol açabilir.
- Plasental abruption; Preeklampsi, doğumdan önce plasentanın uterusunuzun iç duvarından ayrıldığı bir durum olan plasental abruption riskinizi artırır. Bu, ağır kanamaya neden olabilir.
- HELLP sendromu; HELLP - hemoliz (kırmızı kan hücrelerinin yok edilmesi), yüksek karaciğer enzimleri ve düşük trombosit sayısıdır. Sendrom, daha şiddetli bir preeklampsi türüdür ve hem siz hem de bebeğiniz için hızla hayati tehlike oluşturabilir.
- Eklampsi; Preeklampsi kontrol edilmediğinde, nöbetlerle birlikte eklampsi gelişebilir.
- Diğer organ hasarları; Preeklampsi böbrekler, karaciğer, akciğer, kalp veya gözlerde hasara neden olabilir ve felç veya diğer beyin hasarına neden olabilir. Diğer organların yaralanma miktarı preeklampsinin şiddetine bağlıdır.
- Kalp-damar hastalığı; Preeklampsiye sahip olmak, gelecekteki kalp ve kan damarı (kardiyovasküler) hastalığı riskinizi artırabilir.
Araştırmacılar, gebelik zehirlenmesini önlemenin yollarını araştırmaya devam ediyor ancak şu ana kadar net stratejiler ortaya çıkmadı. Daha az tuz tüketimi, aktivitelerinizi değiştirmek, kaloriyi kısıtlamak veya sarımsak, balık yağı tüketmek riskinizi azaltmaz. C ve E vitamini tüketimini artırmaya ilişkin de bir yarar bulunamadı. Bununla birlikte kimi çalışmalara göre, düşük doz aspirin, kalsiyum takviyeleri faydalı bulunabiliyor fakat doktorunuzun tavsiye etmediği hiçbir ilaç ve takviyeyi kullanmayın.
Yayınlanma tarihi: 28 Eylül 2021 Salı