Anne karnındayken rahim, birbirine kaynaşan iki ayrı yarım olarak gelişir. Bir kadının rahmi çoğu kadından farklı şekilde geliştiğinde buna rahim anomalisi denir. Mullerian kanalları isimli iki tüp, tek bir rahim oluşturmak için bir araya gelir fakat bazen bu iki tüp birleşemez ve sonucunda rahim anomalisi meydana gelir. Böyle bir durumda çift serviks veya çift vajinaya sahip iki ayrı rahim formu ortaya çıkar.
Uterus anomalileri, embriyonik yaşam (anne karnında) sırasında gelişen rahim bozukluklarıdır. Doğuştan uterus bozuklukları tüm kadınların yüzde 5'inden azında görülür ancak düşük ve / veya prematüre bebek doğum yapan kadınların yüzde 25'inde görülmektedir.
Doğuştan rahim anomalileri;
- Septate - Normal bir dış uterus yüzeyi vardır ancak iki endometrial boşluk bulunur.
- Bicornuat - Anormal, girintili dış rahim yüzeyi ve iki endometrial boşluk.
- Kavisli - Endometrial boşluğa 1 cm veya daha az girinti ile normal bir eksternal uterin yüzey dahildir.
- Unicornuat - Rahmin sadece yarısı gelişmiştir.
- Didelphys - Uterusun iki yarısı ayrıdır.
Rahim şekil bozukluklarının nedenleri biliniyor mu?
Septat uterus (rahim perdesi) ve bicornuat uterus en sık görülen konjenital (doğuştan)
rahim şekil bozukluklarıdır. Kavisli uterus çoğu kadın doğum uzmanı ve jinekolog tarafından normal uterus gelişiminin bir varyasyonu olarak kabul edilir.
Vakaların çoğunda, doğuştan rahim anomalisinin nedeni bilinmemektedir. Bu bozukluklara sahip kadınların çoğu (yüzde 90'dan fazlası) normal sayıda kromozoma sahiptir (46 XX). Şu anda konjenital uterus anomalilerine neden olan risk faktörleri kesin olarak bilinmiyor ve bu anomalileri önlemenin herhangi bir yolu da bulunmuyor.
Bu bozukluklar genellikle semptom göstermez. Bazı kadınlar adet dönemlerinde ağrı yaşayabilir. Konjenital rahim anomalileri tipik olarak bir kadının hamile kalmakta zorlanmasına neden olmaz. Bununla birlikte, bu bozukluklar genellikle kısırlık veya gebelik kaybı için yapılan değerlendirmeler sırasında keşfedilir. Tanı koymak için doktorlar fizik muayenenin yanı sıra utrason, MRI (manyetik rezonans görüntüleme), histerosalpingogram ve sonohisterogram isteyebilir.
Doğuştan rahim anomalileri için ameliyatsız tedavi yöntemi bulunmuyor. Konjenital rahim şekil bozukluklarının cerrahi tedavisi için seçenekler, anomaliye ve kadının üreme geçmişine bağlıdır. Kısırlık ve / veya gebelik kaybı analizi sırasında rahim perdesi teşhisi konulursa genellikle cerrahi tedavi önerilir. Buna karşın bicornuat, tek boynuzlu rahim ve didelfik uterus nadiren cerrahi tedavi gerektirir.
Çift rahim nedir? Çift rahmin tedavisi mümkün mü?
Rahim şekil bozukluklarından olan çift rahim, anne karnındayken gelişen nadir bir anormalliktir. Her rahim, Müllerian kanalları adı verilen iki küçük tüpten gelişir. Gelişme sırasında tek bir rahim oluşturmak için birleşen tüpler nadiren ayrı kalır ve iki rahim oluşur. Bazen her iki rahim için sadece bir rahim boynu olur bazen de her rahimde bir rahim boynu bulunur. Çoğunlukla çift rahmi olan kadınlarda vajina ince bir zar ile iki ayrı açıklığa bölünür.
Çift rahim, hamile kalmayı ve doğum yapmayı engellemez ancak bazen fetüsün yerleştiği rahmin şekli düşük ve erken doğum yapmaya neden olur. Ayrıca uterus didelphisi olarak adlandırılan çift uterus da oluşabilmektedir. Bazen septat uterus (bölünmüş uterus) veya bicornuat (kalp şeklinde) uterus ile karıştırılır.
Bir kadının çift uterusu olan çift vajinası varsa, tampon yerleştirdikten sonra bile kadın adet kanaması yaşayabilir. Bunun nedeni tamponu vajinalarından birine yerleştirmiş olmasına rağmen diğer vajinada kanamanın sürmesidir. Ama bu nadirdir, çünkü, çift rahme sahip kadınlarda genellikle adet akışı tek vajinadan gerçekleşir.
Rahim şekil bozukluklarından çift uterus çoğunlukla semptomlara neden olmaz. Sıklıkla doktorlar, rutin pelvik muayene sırasında durumu keşfeder. Bununla beraber tekrarlayan düşüklerin nedenini araştırırken de bulunur. Teşhis sürecinde doktorunuz, pelvik muayeneden sonra ultrason, sonohisterogram, MRI ve histerosalpingografi (HSG) testlerini yapabilir.
Çift rahime neden olan faktörler bilinmiyor ancak genetikliğin etkili olduğu düşünülüyor. Çift rahmin tedavisi ise ameliyatla gerçekleşir ancak ameliyat nadiren yapılır. Çift rahmi olan ancak semptomları olmayan kadınların tedavi edilmesine gerek görülmez. Tekrarlayan düşüklere neden olduğu düşünülüyorsa ameliyat önerilebilir.
Mullerian kanalındaki anormallikler, fetüste Wolffian kanalı denilen başka bir kanalı etkileyebilir. Wolffian kanalındaki bozukluklar böbrek sorunlarına neden olabiliyor. Bu komplikasyon, çift rahmi olan kadınların yüzde 15 ila 30'unda görülür.
Rahim perdesi (uterin septum) ve tedavisi
Septat uterus yani rahim perdesi (uterin septum da denilir), doğumdan önce fetal gelişim sırasında meydana gelen rahim şekil bozukluğudur. Septum adı verilen bir zar, uterusun (rahmin) iç kısmını ortasından ayırır. Bu perde, kalın veya ince olabilen lifli ve kaslı bir doku grubudur.
Rahim perdesi olan kadınların düşük yapma riski yüksektir fakat bunun nedeni tam olarak bilinmiyor. Yaygın bir teori, septumun sağlıklı bir hamilelik için gereken uygun desteği sağlayamaması yönünde. Septum, gebeliğe çeşitli başka şekillerde de müdahale edebilir. Bu şekil bozukluğu, sonuçları önemli ölçüde iyileştirdiği bilinen ameliyatla tedavi edilebiliyor.
Rahim perdesine, bicornuat uterus teşhisi sıklıkla konur. Bicornuat uterus, kalp şeklinde olandır. Bu durumda uterusun veya fundusun üst kısmı uterusun orta hattına doğru eğilir. Bu eğim sığdan derine kadar değişebilir. Bir bicornuat rahim, tipik olarak bir kadının başarılı hamilelik şansını genellikle etkilemez. Aynı zamanda nadir görülen bicornuat uterus ve septat uterusun birlikte meydana geldiği durumlar da vardır.
Rahim perdesine dönecek olursak bu durum tipik olarak bir kadının gebe kalmasını etkilemez ancak düşük ve tekrarlayan düşük riskini önemli ölçüde artırır. Düşük yapma oranı, hamile olduğunu bilen kadınlarda yüzde 10-20 civarında iken rahim perdesine sahip kadınlarda tahmini düşük oranının yüzde 20 ila 25 arasında olduğu düşünülüyor. Hatta bazı araştırmalar bunun yüzde 40 kadar yüksek olabileceğine işaret ediyor. Düşük ve tekrarlayan düşük dışında septat uterusun başka bir semptomu bulunmuyor.
Rahim perdesi, rahim şekil bozuklukları arasında en yaygını olarak biliniyor. Genetik bir anormallik olan bu bozukluk, genellikle düşüklerin nedeni araştırılırken teşhis edilir. Pelvik muayenenin ardından MRI ve ultrason ile teşhis süreci devam edebilir. Teşhisi doğrulamak için histerosalpingogram veya histeroskopi kullanılabilir.
Rahim perdesi, metroplasti adı verilen bir ameliyatla tedavi edilebilir. İşlem artık bir histeroskopi ile gerçekleştirilmektedir. Histeroskopik işlem, dış karın kesiğine gerek kalmadan rahim içinde tedavinin yapılmasına olanak sağlar. Bu teknik minimal invazivdir (laparoskopik ya da robotik) ve genellikle yaklaşık bir saat sürer. Histeroskopik metroplasti yapılan kadınlar aynı gün evlerine dönebilir.
Tekrarlayan düşük öyküsü olan kadınların yüzde 50 ila 80’, ameliyattan sonra sağlıklı bir hamilelik geçirir. Daha önce hamile kalamayan kadınlar ise bu ameliyattan sonra hamile kalabilmektedir (yüzde 20 oranında). Bununla birlikte bir kadın çocuk sahibi olmak istemiyorsa, durumun tedavi edilmesine gerek yoktur, çünkü sağlık riski oluşturmaz.
Yayınlanma tarihi: 15 Mart 2021 Pazartesi