Tüplerde tıkanıklık kısırlığın önemli bir nedenidir. Fallop tüpleri, yumurtalıklar ile uterusu (rahim) birbirine bağlayan kadın üreme organlarıdır. Adet döngüsünün ortasında meydana gelen yumurtlama sırasında her ay, fallop tüpleri yumurtalıktan uterusa bir yumurta taşır. Bir yumurta sperm tarafından döllenirse, yerleşmek için tüpten uterusa hareket eder. Ancak bir fallop tüpü tıkanırsa, spermin yumurtalara ulaşma yolu ve döllenmiş yumurta için rahme geri dönüş yolu kapanmış olur. Tıkanmış fallop tüplerinin yaygın nedenleri arasında skar dokusu, enfeksiyon ve pelvik adezyonlar bulunur.
Tüplerde tıkanıklık genellikle semptomlara yol açmaz. Bu yüzden, birçok kadın kısırlığın nedenini araştırmaya başlayana kadar bunun farkına varmaz. Bazı durumlarda, tıkalı fallop tüpleri, karnın bir tarafında hafif, düzenli ağrıya neden olabilir. Bu durum genellikle hidrosalpinks adı verilen ve sıvının tıkalı bir fallop tüpünü doldurması ve büyütmesi esnasında olur.
Fallop tüpünün tıkanmasına neden olabilecek durumlar kendi semptomlarına neden olabilir. Örneğin, endometriozis sıklıkla çok ağrılı ve ağır adet dönemlerine ve pelvik ağrıya neden olur. Tıkalı fallop tüpleri riskinizi artırabilir.
Tüplerde tıkanıklık dış gebeliğe yol açıyor mu?
Tüplerde tıkanıklık kısırlığın yaygın bir nedenidir. Döllenme için sperm ve yumurta fallop tüpünde buluşur. Tıkalı bir tüp bunların birleşimini engelleyebilir. Her iki tüp de tamamen tıkalıysa, tedavisiz gebelik imkansızdır. Fallop tüpleri kısmen tıkalıysa, potansiyel olarak hamile kalabilirsiniz ancak ektopik gebelik (dış gebelik) riski artar. Bunun nedeni, döllenmiş yumurtanın tıkanıklıktan dolayı rahme gitmesinin zor olmasıdır. Bu durumda, doktorunuz tedavinin mümkün olup olmadığına bağlı olarak tüp bebek tedavisi (IVF) önerebilir.
Yalnızca bir fallop tüpü tıkanıksa, tıkanma büyük olasılıkla doğurganlığı etkilemez. Çünkü bir yumurta tıkanık olmayan fallop tüpünden geçmeye devam edebilir. Doğurganlık ilaçları, açık tarafta yumurtlama şansınızı artırmanızı sağlayacaktır.
Fallop tüpleri neden tıkanır?
Fallop tüpleri genellikle skar dokusu veya pelvik adezyonlar tarafından tıkanır. Bunlara neden olan başlıca faktörler şunlardır;
- Pelvik inflamatuar hastalık - Bu hastalık yara izi veya hidrosalpinkse neden olabilir.
- Endometriozis - Endometrial doku fallop tüplerinde birikerek tıkanmaya neden olabilir. Diğer organların dışındaki endometrial doku da fallop tüplerini tıkayan adezyonlara yol açabilir.
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (STI'ler) - Klamidya ve bel soğukluğu skarlaşmaya (yara izi) neden olabilir ve pelvik inflamatuar hastalığa yol açabilir.
- Ektopik gebelik geçirmiş olmak - Ektopik (dış) gebelik yaşamış olmak, fallop tüplerini yaralayabilir.
- Miyomlar - Bu büyümeler, fallop tüpünü, özellikle uterusa bağlandıkları yerde tıkayabilir.
- Geçmiş karın ameliyatı - Geçmişte yapılan ameliyatlar, özellikle fallop tüpleri üzerinde tüpleri tıkayan pelvik adezyonlara neden olabilir.
Tüplerde tıkanıklık genellikle önlenemez ancak cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanarak STI (cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar) riskinizi azaltabilirsiniz.
HSG yani rahim filmi nedir?
Histerosalpingografi (HSG), tıkanıklıkları teşhis etmeye yardımcı olmak için fallop tüplerinin içini incelemede kullanılan bir tür X-ışınıdır. HSG sırasında doktorunuz rahminize ve fallop tüplerinize bir boya uygular. Boya, doktorunuzun fallop tüplerinizin içini röntgende daha fazla görmesine yardımcı olur.
Tüplerde tıkanıklık teşhisi için birinci adım olan HSG'de vajina ve serviksten ince bir tüp geçirilir. Kontrast madde olarak bilinen madde rahim içine enjekte edilir. Bir dizi röntgen veya floroskopi, uterusa ve ardından tüplere girerken röntgende beyaz görünen boyayı takip eder. Rahim şeklinde bir anormallik varsa, ana hatlarıyla belirtilir. Tüp açıksa, boya yavaş yavaş tüpleri doldurur. Ardından boya pelvik boşluğa dökülür ve vücut tarafından emilir.
HSG genellikle doktorunuzun odasında yapılabilir. Ancak bu işlem, âdet döngünüzün ilk yarısında gerçekleşmelidir. Yan etkiler nadirdir fakat yanlış pozitif sonuçlar mümkündür.
Fallop tüplerindeki tıkanıklık nasıl tedavi edilir?
HSG kesin tanı sağlamazsa laparoskopi yapılır. Doktor işlem sırasında bir tıkanıklık bulursa tıkanıklığı açacaktır. Fallop tüpleriniz küçük miktarda yara dokusu veya adezyonlarca tıkanmışsa, doktorunuz tıkanıklığı gidermek ve tüpleri açmak için laparoskopik cerrahi kullanabilir. Fallop tüpleriniz büyük miktarlarda yara dokusu veya adezyonlarca tıkandıysa, tıkanıklıkları gidermek için tedavi mümkün olmayabilir.
Ektopik gebelik veya enfeksiyon nedeniyle hasar gören tüpleri onarmak için cerrahi işlem yapılabilir. Fallop tüpünün bir kısmının hasar görmesi nedeniyle tıkanma varsa, cerrah hasarlı kısmı çıkarabilir ve iki sağlıklı parçayı birbirine bağlayabilir.
Tüplerde tıkanıklık tedavi edilip giderildiği takdirde hamile kalmak mümkündür. Hamilelik şansınız, tedavi yöntemine ve tıkanıklığın ciddiyetine bağlıdır.
Başarılı bir hamilelik, tıkanma rahim yakınındaysa daha olasıdır. Tıkanma yumurtalık yakınındaki fallop tüpünün ucunda ise başarı oranı daha düşük kaydedilmektedir.
Bir enfeksiyon veya ektopik gebelik nedeniyle hasar gören tüpler için ameliyattan sonra hamile kalma şansı azdır. Başarı şansı, tüpün ne kadarının ve hangi kısmının çıkarıldığına bağlı olarak değişir.
Tüplerde tıkanıklık ve tedavisinin en yaygın komplikasyonu ektopik gebeliktir. Bir fallop tüpü kısmen tıkalıysa, bir yumurta döllenebilir ancak tüpe sıkışabilir. Bu, acil bir tıbbi durum olan ektopik gebelikle sonuçlanır.
Ayrıca fallop tüpünün bir kısmını çıkaran cerrahi işlemler de ektopik gebelik riskini artırır. Bu riskler nedeniyle, doktorlar, fallop tüpleri tıkalı ancak sağlıklı olan kadınlar için ameliyat yerine genellikle IVF'yi (tüp bebek tedavisi) önermektedir.
Yayınlanma tarihi: 30 Kasım 2021 Salı