Tüp bebek öncesi değerlendirme
Süreç bebek sahibi olmak isteyen çiftin tıbbi değerlendirmesi ile başlar. İlk olarak çiftin infertilite tanımına uyup uymadığı incelenir. Daha sonra hem anne hem de baba adayı detaylı olarak değerlendirilir. Anne adayları için gerekli olanlar; hormon düzenini değerlendirmek için yapılan kan testleri, yumurtalık rezervini değerlendirmek için yapılan testler ve belki de en önemlisi ultrason ve gerekirse hsg ile rahim ve yumurtalıklarının durumunun incelenmesidir. Gerekirse genetik analiz gibi ileri düzey testler yapılır. Gebelik öncesi rutin testler yapıldıktan sonra incelendikten sonra tedaviye başlanır.
Hazırlık
Düzenli bir adet döngüsü sırasında, hipofiz bezinden gelen hormonlar - Lüteinizan Hormon (LH) ve Folikül Uyarıcı Hormon (FSH) - yumurtalık içindeki sıvı dolu bir folikülden bir yumurtanın büyümesi ve salınmasını sağlarlar. Her ay çok sayıda folikül büyümeye başlarken, sadece bir tanesi yumurtlamaya yetecek kadar olgunlaşacaktır. Yumurtlama, yani yumurtanın yumurtalıktan salınması menstrüasyon başlamadan yaklaşık iki hafta önce LH'deki artıştan kaynaklanır.
Öte yandan, bir IVF döngüsü sırasında, gelişmekte olan yumurtaları toplamadan önce FSH enjeksiyonları ile aynı anda birkaç yumurtanın olgunlaşması istenir.
Doktorunuz ve ekibi, zaman çizelgesi ve ilaçlar dahil olmak üzere size özel tedavi döngünüz hakkında ayrıntılı bilgi verecektir. Ayrıca size günlük FSH enjeksiyonlarınızı nasıl uygulayacağınız gösterilecek ve tedavi döngünüz sırasında ihtiyaç duyabileceğiniz diğer ilaçlar için talimatlar verilecektir.
Yumurtalıkların uyarılması
Bu aşama, yumurta içeren foliküllerin büyümesini teşvik etmek için yumurtalıkların ilaçla uyarılmasını içerir. Bu, 9 ila 14 gün arasında günlük FSH enjeksiyonları yoluyla yapılır. Kullanılan FSH dozu, bir kadının doğal olarak ürettiğinden biraz daha yüksektir ve bu sayede birden fazla folikülün büyümesi hedeflenir.
Yumurtalıkların yanıtı düzenli ultrason ve kan testleri ile izlenir. Bu süreçte yumurtaların toplanma işlemine kadar benzer durumlarda kalmaları için çatlatmama iğneleri de yapılır. Bu iğneler göbek deliği çevresine kolayca uygulanabildiği için çoğu anne adayı kendi enjeksiyonlarını yapmayı öğrenir veya eşleri yardımcı olabilir. Bu klinik ziyaretlerinin sayısını azaltmaya yardımcı olur. İğnelerin mümkün olduğu kadar her gün aynı saatte yapılması önemlidir. Yumurtalık stimülasyon aşaması, ultrasonlar foliküllerin sayısının ve boyutunun yeterli olduğunu gösterdiğinde sona erer. Yeteri kadar büyüyen yumurtaların toplanma işlemine geçilebilmesi için çatlatma iğnesi yapılır.
Yumurtaların toplanması
Çatlatma iğnesi yapıldıktan yaklaşık 36 saat sonra sedasyon altında yapılan bu işlem folikül sayısına bağlı olarak 15 - 20 dakika sürer. İşlem sedasyon altında yapıldığı için anne adayı herhangi bir acı hissetmez. Toplanan yumurtalar laboratuvar ortamında döllenme işlemini beklemek üzere saklanır. Yumurta toplama işleminizin yapılacağı gün, baba adayından da sperm örneği alınır. Tüp bebek işlemi sırasında Baba adayından doğal yollarla sperm toplanamıyorsa, cerrahi yöntemlerle direkt olarak testislerden sperm alınabilir.
Döllenme ve embriyo gelişimi
Daha sonra, embriyologlar tarafından yapılan işlemlerle sperm numunesi yıkanır ve konsantre edilir, ardından yumurta alındıktan yaklaşık dört saat sonra yumurtalara eklenir. Klasik IVF yönteminde sperm ve yumurtalar gece boyunca bir kuluçka makinesine yerleştirilir ve ertesi gün yumurtalar döllenme belirtileri açısından incelenir. Genellikle, sperm numunesi normal görünüyorsa yumurtaların yüzde 60 ila 70'i döllenir.
Sperm kalitesi düşükse doktorunuz (sperm sayısı, morfolojisi veya hareketliliği) tedavinizin bir parçası olarak Mikroenjeksiyon (ICSI) önerebilir. ICSI, erkek kısırlığı için özel bir tedavi şeklidir ve tek bir spermin doğrudan tek bir olgun yumurtaya enjekte edilmesini içerir.
Bu aşamada oluşan embriyolar tercihen 5 gün laboratuvar ortamında büyütüldükten sonra embriyo transferi ile anne adayının rahmine aktarılır.
Embriyo transferi
Taze transfer yönteminde embriyo transferi, yumurta alımından iki ila beş gün sonra gerçekleşir. İşlemin kendisi sadece birkaç dakika sürer ve genellikle ağrısızdır.
Tüp bebek tedavisinde özellikle Polikistik over sendromu hastalarında en sık karşılaşılan hiper-simülasyon sendromundan kaçınmak için toplanan yumurtalar embriyo haline getirildikten sonra dondurularak saklanır, bir veya iki adet dönemi sonrasında anne adayının yumurtalıkları sakinleştikten sonra transfer işlemi yapılır
Tüp bebek işlemi sırasında transfer sonrası kalan embriyoların bir kısmı vitrifikasyona (hızlı dondurma) uygun olabilir. Dondurulmuş embriyolar, ilki başarılı olmazsa sonraki döngülerde kullanılabilir.
Transfer edilen embriyonun rahim duvarları içine gömülmesi yani gebeliğin kendini biraz sağlama alması için biraz zaman vermek gerekir. Bu nedenle transfer sonrası bir süre hareketleri kısıtlamak tavsiye edilir. Bu süreçte ufak miktarda vajinal kanama görülmesi normal olmakla birlikte doktorunuzu haberdar etmeniz gerekir.
Embriyo transferi yapıldıktan 10-12 gün sonra kan yoluyla gebelik testi yapılabilir. Erken yaptırılan testlerin bebek için bir zararı olmamakla birlikte daha erken olduğu için negatif gözüken testler anne ve baba adaylarını demoralize edebilir.
Yayınlanma tarihi: 13 Ocak 2022 Perşembe