Gebelik şekeri ya da diyabeti, hamilelik sırasında gelişen ve genellikle doğum yaptıktan sonra kaybolan yüksek kan şekeridir (glikoz). Hamileliğin herhangi bir aşamasında olabilir ancak ikinci veya üçüncü trimesterde daha yaygındır. Bu durum, vücudunuz, hamilelikteki ekstra ihtiyaçlarınızı karşılamak için kan şekeri seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olan insülin hormonunu yeterince üretemediğinde ortaya çıkar.
Gebelik diyabeti, hamilelik sırasında ve doğumdan sonra siz ve bebeğiniz için sorunlara neden olabilir fakat durum erken tespit edilir ve iyi yönetilirse riskler azaltılabilir. Gebelik diyabeti riski;
- Vücut kitle indeksi 30'un üzerinde,
- Daha önce en az 4,5 kg doğan bir bebeği,
- Önceki bir hamilelikte gebelik diyabeti geçirmiş,
- Ebeveyn veya kardeşlerden biri şeker hastası,
- Güney Asyalı, Afrikalı, Orta Doğu kökenli olanlarda daha yüksektir.
Gebelik şekeri genellikle herhangi bir semptoma neden olmaz. Çoğu vaka gebelik diyabeti taraması sırasında keşfedilir. Bazı kadınlar, kan şekeri seviyeleri çok yükselirse (hiperglisemi) semptomlar geliştirebilir, örneğin; susuzluk, sık idrara çıkma, ağız kuruluğu, yorgunluk.
Gebelik diyabeti hangi komplikasyon ve riskleri beraberinde getirebilir?
Gestasyonel diyabetli kadınların çoğu, sağlıklı bebeklere ve normal gebeliğe sahiptir. Bununla birlikte, gebelik diyabeti bazı sorunlara neden olabilir;
- Bebeğiniz normalden daha büyük olabilir. Bu, doğum sırasında zorluklara yol açabilir ve indüklenmiş doğum veya sezaryene ihtiyaç duyma olasılığını artırabilir.
- Polihidramniyos, rahimde çok fazla amniyotik sıvı (bebeği çevreleyen sıvı) oluşmasıdır. Bu, erken doğuma veya doğumda sorunlara neden olabilir.
- Erken doğum, 37. gebelik haftasından önce doğum yapmaktır.
- Preeklampsi, hamilelik sırasında yüksek tansiyona neden olan ve tedavi edilmezse gebelik komplikasyonlarına yol açabilen bir durumdur.
- Bebeğiniz doğduktan sonra düşük kan şekeri veya cilt ve gözlerde sararma (sarılık) gelişebilir, tedavi şarttır.
- Ölü doğum nadiren de olsa yaşanır.
Gebelik diyabetine sahip olmak, gelecekte tip 2 diyabet geliştirme riskinizin artışına da işarettir.
Gestasyonel diyabet taraması (şeker yükleme testi)
Gebeliğin 8-12. haftalarında ilk doğum öncesi muayene sırasında doktorlar yüksek gebelik şekeri riskinde olup olmadığınızı belirlemek için bazı sorular sorar. Gebelik diyabeti için 1 veya daha fazla risk faktörü varsa, tarama testi önerilebilir. Tarama testine yaklaşık 2 saat süren oral glukoz tolerans testi (OGTT) denir.
Test, sabahları, 8 ila 10 saat arasında yiyecek veya içecek alınmayarak kan testi yapılmasını içerir. Daha sonra bir glikoz içeceği verilir. 2 saat dinlendikten sonra, vücudunuzun glikozla nasıl başa çıktığını görmek için başka bir kan örneği alınır. OGTT, 24 ila 28 haftalık hamileyken yapılır.
Gestasyonel diyabet tedavileri
Gebelik diyabeti varsa, kan şekeri seviyenizi kontrol ederek hamileliğinizle ilgili sorun yaşama riskini azaltabilirsiniz. Tedavinin etkilerini izleyebilmeniz için size bir kan şekeri test kiti verilecektir. Diyetinizi değiştirerek ve egzersiz rutininizi değiştirerek kan şekeri seviyeleri düşürülebilir. Bununla birlikte, bu değişiklikler kan şekeri seviyenizi yeterince düşürmezse, ilaç da almanız gerekecektir. İlaç, tablet veya insülin enjeksiyonları şeklinde olabilir. Ayrıca olası sorunları kontrol etmek için hamileliğiniz ve doğumunuz sırasında daha yakından izleneceksiniz.
Gebelik şekeriniz varsa, 41. haftadan önce doğum yapmak en iyisidir. Doğum bu zamana kadar doğal olarak başlamazsa sezaryen düşünülür.
Gebelik şekeri riskleri nasıl kontrol altına alınır?
Sağlıklı bir diyet; Diyetinizde değişiklik yapmak kan şekeri seviyenizi kontrol etmenize yardımcı olabilir. Bir diyetisyene başvurmalısınız. Genellikle, günde 3 öğün şeklinde düzenli yemek yemeniz; kepekli makarna, esmer pirinç, tahıl ekmeği, kepekli tahıllar, bakliyat, fasulye, mercimek, müsli ve sade yulaf lapası gibi şekeri yavaşça salan nişastalı ve düşük glisemik indeksi (GI) yiyecekler yemeniz; günde en az 5 porsiyon meyve ve sebze tüketmeniz; şekerli gıdalardan kaçınmanız; balık gibi yağsız protein kaynaklarını tüketmeniz önerilir.
Egzersiz yapmak; Fiziksel aktivite kan şekeri seviyenizi düşürür. Sıklıkla, haftada en az 150 dakika (2 saat 30 dakika) orta yoğunlukta aktivite ve haftada 2 veya daha fazla gün kuvvet egzersizi tavsiye edilir.
İlaç; Diyetinizi değiştirdikten ve düzenli egzersiz yaptıktan 1 ila 2 hafta sonra kan şekeri seviyeniz hala iyi kontrol edilmiyorsa veya kan şekeri seviyeniz çok yüksekse ilaç verilebilir. Metformin tablet veya insülin enjeksiyonları önerilebilir. Bazen glibenklamid adı verilen farklı bir tablet reçete edilebilir.
Doğumdan sonra ne olacak?
Bebeğinizi doğumdan sonra mümkün olan en kısa sürede (30 dakika içinde) ve ardından bebeğinizin kan şekeri seviyeleri sabit olana kadar sık aralıklarla (her 2-3 saatte bir) beslemeniz önemlidir.
Bebeğinizin kan şekeri seviyesi doğumdan 2 ila 4 saat sonra başlayarak test edilecektir. Düşükse, bebeğinizin geçici olarak bir tüp veya damla yoluyla beslenmesi gerekebilir. Bebeğiniz iyi değilse veya yakından izlenmeye ihtiyaç varsa, özel bir yenidoğan biriminde bakılabilir.
Kan şekerinizi kontrol altına almak için aldığınız ilaçlar genellikle doğumdan sonra kesilir. Doğumdan sonra genellikle 1 veya 2 gün kan şekerinizi kontrol etmeniz tavsiye edilir. Doğumdan 6 ila 13 hafta sonra diyabeti kontrol etmek için kan testi yaptırmanız gerekir. Bunun nedeni, gebelik şekeri olan bazı kadınların hamilelikten sonra kan şekerinin yükselmeye devam etmesidir.
Yayınlanma tarihi: 30 Kasım 2021 Salı