Polikistik over sendromu (PKOS), yumurtalıkların anormal miktarda androjen üretmesidir. Androjen genellikle kadınlarda küçük miktarlarda bulunan erkek cinsiyet hormonlarıdır. Polikistik yumurtalık sendromu adı, yumurtalıklarda oluşan çok sayıda küçük kisti (sıvı dolu keseler) tanımlar ancak bu bozukluğu olan bazı kadınlarda kist olmazken, bozukluğu olmayan bazı kadınlarda kist gelişebilir.
Yumurtlama, bir yumurtalıktan olgun bir yumurta salınmasıdır ve bir erkek spermi tarafından döllenebilmesi için gerçekleşir. Yumurta döllenmemiş ise adet döneminiz boyunca vücut dışına gönderilir. Bazı durumlarda kadın yumurtlamak için gereken hormonları yeterince üretemez. Yumurtlama olmadığında yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist gelişebilir. Bu kistler androjen adı verilen hormonları üretir. PKOS'lu kadınlar genellikle yüksek düzeyde androjenlere sahiptir. Bu, bir kadının adet döngüsünde daha fazla soruna ve diğer semptomlara neden olabilir.
PKOS, doğurganlık çağındaki kadınlar için çok yaygın bir hormon sorunudur ve polikistik over sendromunun tedavisi genellikle ilaçla yapılır. İlaç tedavisi sendromu iyileştiremez ancak semptomları azaltmaya ve bazı sağlık sorunlarını önlemeye yardımcı olur.
Polikistik yumurtalık sendromu hakkında bilinenler
PKOS'un kesin nedeni henüz bilinmiyor ancak bilinen gerçeklerden biri PKOS'lu birçok kadının insülin direnci olması. İnsülin direnci, vücudun insülini iyi kullanamamasıdır. İnsülin seviyeleri vücutta birikir ve daha yüksek androjen seviyelerine neden olabilir. Ayrıca obezite insülin seviyelerini artırabilir ve PKOS semptomlarını daha da kötüleştirebilir.
Polikistik over sendromu aile öyküsü ile ilişkili de olabilir. Yani kız kardeşlerin birinde bu bozukluk varsa diğerinde veya annede varsa kızında olma olasılığı daha yüksektir.
Polikistik yumurtalık sendromunun semptomlarına gelecek olursak bunlar;
- Kaçırılan adet dönemleri, düzensiz dönemler veya çok hafif dönemler,
- Büyük veya çok sayıda kistli yumurtalıklar,
- Göğüs, karın ve sırt dahil aşırı vücut kılı (hirsutizm),
- Özellikle göbek çevresinde (karın) kilo alımı,
- Akne veya yağlı cilt,
- Erkek tipi kellik veya saç incelmesi,
- Kısırlık,
- Boyunda veya koltuk altlarında küçük deri parçaları,
- Boynun arkasında, koltuk altlarında ve göğüslerin altında koyu veya kalın cilt lekeleridir.
Polikistik over sendromu tedavisi ve teşhisinde yapılan testler
Muayenede doktorunuz öncelikle tıbbi geçmişiniz ve semptomlarınız hakkında sorular soracaktır. Ayrıca fiziksel bir muayene de yapılır; muhtemelen pelvik muayene. Bu muayenede vücudunuzun içinde ve dışında üreme organlarınızın sağlığı kontrol edilir.
Polikistik over sendromunun semptomlarından bazıları, diğer sağlık sorunlarının neden olduğu semptomlara benzer. Bu nedenle ultrason ve kan testleri yapılabilir.
Polikistik yumurtalık sendromu tedavisi bir dizi faktöre bağlıdır. Bunlar yaşınızı, semptomlarınızın ne kadar şiddetli olduğunu ve genel sağlığınızı içerebilir. Tedavi türü, gelecekte hamile kalmak isteyip istemediğinize de bağlı olabilir.
Hamile kalmayı planlıyorsanız şu tedaviler önerilecektir;
- Diyet ve aktivitede değişiklik - Sağlıklı bir diyet ve daha fazla fiziksel aktivite kilo vermenize ve semptomlarınızı azaltmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca vücudunuzun insülini daha verimli kullanmasını, kan şekeri seviyelerini düşürmesini ve yumurtlamanızı sağlayabilir.
- Yumurtlamaya neden olacak ilaçlar - İlaçlar yumurtalıkların normal şekilde yumurta bırakmasına yardımcı olabilir. Bu ilaçların da bazı riskleri vardır; çoklu doğum oranını artırabilir (ikiz veya daha fazla), yumurtalık hiperstimülasyonuna (yumurtalıkların çok fazla hormon salgılaması) neden olabilir, karın şişkinliği ve pelvik ağrı gibi semptomlara yol açabilir.
Hamile kalmayı planlamıyorsanız önerilen tedaviler şunlar olacaktır;
- Doğum kontrol hapları - Bunlar adet döngülerini kontrol etmeye, androjen seviyelerini düşürmeye ve sivilceyi azaltmaya yardımcı olur.
- Diyabet ilaçları - Bu genellikle PKOS'ta insülin direncini düşürmek için kullanılır. Ayrıca androjen seviyelerini düşürür, kıllanmayı azaltır ve daha düzenli yumurtlamanızı sağlar.
- Diyet ve aktivitede değişiklik - Sağlıklı bir diyet ve daha fazla fiziksel aktivite kilo vermenize ve semptomlarınızı azaltmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca vücudunuzun insülini daha verimli kullanmasını, kan şekeri seviyelerini düşürmesini ve yumurtlamanızı sağlayabilir.
- Diğer semptomları tedavi etmek için ilaçlar - Bazı ilaçlar kıllanmayı veya sivilceyi azaltmaya yardımcı olabilir.
PKOS'un komplikasyonları nelerdir?
Polikistik over sendromlu kadınların belirli ciddi sağlık sorunları geliştirme olasılığı daha yüksektir. Bunlar arasında tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, kalp ve kan damarlarıyla ilgili sorunlar ve rahim kanseri yer alır. PKOS'lu kadınlar genellikle hamile kalmada (doğurganlık) sorun yaşar.
Bazı kadınlar kilo alımı, kıllanma ve akne gibi PKOS'un fiziksel semptomlarıyla mücadele eder. Elektroliz ve lazer epilasyon gibi kozmetik tedaviler, görünüşünüz hakkında daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir. Sizi rahatsız eden semptomları tedavi etmek için doğru seçenekleri doktorunuzla konuşabilirsiniz.
Yayınlanma tarihi: 21 Nisan 2021 Çarşamba