Tüp bebek tedavisi (IVF-invitro fertilizasyon) ve kısırlık hakkında merak edilenleri bu yazımızda derledik. IVF, genetik sorunları önlemeye ve gebe kalınmasına yardımcı olmak için kullanılan yöntemlerdir. IVF sırasında, olgun yumurtalar yumurtalıklardan alınır ve bir laboratuvarda spermle döllenir. Daha sonra döllenmiş yumurta (embriyo) veya yumurtalar (embriyolar) rahme aktarılır. Tam bir IVF döngüsü yaklaşık üç hafta sürer. Bazen bu adımlar farklı bölümlere ayrılır ve süreç daha uzun da olabilir.
Tüp bebek, yardımcı üreme teknolojisinin en etkili şeklidir. Yöntem, kendi yumurtalarınız ve eşinizin spermi kullanılarak yapılabilir veya IVF, bilinen ya da bilinmeyen bir donörden alınan yumurtaları, spermleri veya embriyoları içerebilir. Bazı durumlarda taşıyıcı gebelik de tercih edilebilir (bir başka kadının rahmine embriyo yerleştirmek).
Tüp bebek kullanarak sağlıklı bir bebek sahibi olma şansınız, yaşınız ve kısırlığın nedeni gibi birçok faktöre bağlıdır. Ayrıca IVF zaman alıcı, pahalı ve cerrahi olabilir. Rahminize birden fazla embriyo transfer edilirse, IVF çoğul gebelikle sonuçlanabilir. Doktorunuz IVF’nin işleyişini, potansiyel risklerini ve bu kısırlık tedavisi yönteminin sizin için doğru olup olmadığını size anlatacaktır.
İn vitro fertilizasyon neden yapılır?
İn vitro fertilizasyon (IVF), kısırlık veya genetik sorunlar için bir tedavidir. Kısırlığı tedavi etmek için IVF yapılırsa, siz ve eşiniz IVF'ye başlamadan önce yumurta üretimini veya intrauterin tohumlamayı artırmak için doğurganlık ilaçları dahil daha az invaziv (cerrahi) tedavi seçeneklerini deneyebilirsiniz (spermin yumurtlama zamanına yakın bir zamanda doğrudan rahminize yerleştirildiği yöntemler gibi).
Bazen IVF, 40 yaşın üzerindeki kadınlarda kısırlığın birincil tedavisi olarak sunulur. Ayrıca siz veya eşinizde aşağıdaki durumlar varsa IVF bir seçenektir;
- Fallop tüpü hasarı veya tıkanması - Fallop tüpünün hasar görmesi veya tıkanması, bir yumurtanın döllenmesini veya bir embriyonun uterusa gitmesini zorlaştırır.
- Yumurtlama bozuklukları - Yumurtlama seyrekse veya yoksa, döllenme için daha az yumurta bulunur.
- Endometriozis - Endometriozis, uterus dokusunun rahim dışına yerleşip büyümesidir. Genellikle yumurtalıkların, uterusun ve fallop tüplerinin işlevini etkiler.
- Rahim fibroidleri (myom) - Myomlar rahim duvarındaki iyi huylu tümörlerdir ve 30'lu - 40'lı yaşlarındaki kadınlarda yaygındır. Myomlar döllenmiş yumurtanın implantasyonunu engelleyebilir.
- Geçmiş tüp sterilizasyonu veya çıkarılması - Tüp ligasyonu (fallop tüplerinin gebeliği kalıcı olarak önlemek için kesildiği veya engellendiği bir tür sterilizasyon) geçirdiyseniz ve gebe kalmak istiyorsanız, IVF, tüp ligasyonunun tersine çevrilmesine bir alternatif olabilir.
- Bozulmuş sperm üretimi veya işlevi - Ortalamanın altında sperm konsantrasyonu, spermin zayıf hareketi (zayıf hareketlilik) veya sperm boyutunda ve şeklindeki anormallikler, spermin yumurtayı döllemesini zorlaştırabilir. Semen anormallikleri bulunursa, eşinizin düzeltilebilir sorunlar veya altta yatan sağlık sorunları olup olmadığını belirlemek için bir uzmana görünmesi gerekebilir.
- Açıklanamayan kısırlık - Açıklanamayan kısırlık, incelemelere rağmen kısırlığın sebebinin bulunamamasıdır.
- Genetik bir bozukluk - Siz veya eşiniz çocuğunuza genetik bir bozukluk geçirme riski altındaysanız, IVF'yi içeren bir yöntem olan preimplantasyon genetik test için aday olabilirsiniz. Yumurtalar döllendikten sonra, bazı genetik problemler için taranır ancak tüm genetik problemler bulunamaz. Tanımlanmış problemler içermeyen embriyolar rahme transfer edilebilir.
- Kanser veya diğer sağlık koşulları için doğurganlığın korunması - Doğurganlığınıza zarar verebilecek radyasyon veya kemoterapi gibi kanser tedavisine başlamak üzereyseniz, doğurganlığın korunması için IVF bir seçenek olabilir. Yumurtalıklardaki yumurta toplanabilir ve daha sonra kullanılmak üzere döllenmemiş durumda dondurulabilir ya da yumurtalar döllenebilir ve ileride kullanılmak üzere embriyo olarak dondurulabilir.
- Taşıyıcı gebelik - İşlevsel bir rahmi olmayan veya ciddi hamilelik riski altındaki kadınlar, hamileliği taşımak için başka bir kişiyi (gebelik taşıyıcı) kullanarak IVF'yi seçebilir. Bu durumda kadının yumurtaları sperm ile döllenir ancak ortaya çıkan embriyolar gebelik taşıyıcısının rahmine yerleştirilir.
Tüp bebek tedavisinde riskler nelerdir?
Tüp bebek tedavisinin bazı riskleri bulunur. Bunlar;
- Çoklu doğum - IVF, rahminize birden fazla embriyo transfer edilirse çoklu doğum riskini artırır. Birden fazla fetüslü bir gebelik, tek bir fetüse sahip gebelikten daha yüksek erken doğum ve düşük doğum ağırlığı riski taşır.
- Erken doğum ve düşük doğum ağırlığı - Araştırmalar, IVF'nin bebeğin erken veya düşük doğum ağırlıklıyla doğma riskini biraz artırdığını göstermektedir.
- Yumurtalık hiperstimülasyon sendromu - Yumurtlamayı tetiklemek için insan koryonik gonadotropini (HCG) gibi enjekte edilebilir doğurganlık ilaçlarının kullanılması, yumurtalıklarınızın şiş ve ağrılı hale geldiği yumurtalık hiperstimülasyon sendromuna neden olabilir.
Semptomlar tipik olarak bir hafta sürer ve hafif karın ağrısı, şişkinlik, bulantı, kusma ve ishaldir. Ancak hamile kalırsanız belirtileriniz birkaç hafta sürebilir. Nadiren, hızlı kilo alımına ve nefes darlığına da neden olabilecek daha şiddetli bir yumurtalık hiperstimülasyon sendromu geliştirmek mümkündür.
- Düşük - Tüp bebekle hamile kalan kadınların düşük oranı, doğal olarak hamile kalan kadınlarınkine benzer (yaklaşık yüzde 15 ila yüzde 25) ancak bu oran anne yaşıyla birlikte artar.
- Egg- retrieval yöntemi komplikasyonları - Yumurta toplamak için aspirasyon iğnesinin kullanılması muhtemelen kanamaya, enfeksiyona veya bağırsakta, mesanede veya bir damarda hasara neden olabilir. Ayrıca sedasyon ve genel anestezi de risklere neden olabilir.
- Ektopik gebelik - Tüp bebek kullanan kadınların yaklaşık yüzde 2 ila yüzde 5'i ektopik gebelik yaşar. Döllenmiş yumurta rahim dışına, genellikle bir fallop tüpüne yerleştiğinde olur. Döllenmiş yumurta rahim dışında yaşayamaz ve gebelik sürdürülemez.
- Doğum kusurları - Annenin yaşı, çocuk nasıl olursa olsun doğum kusurlarının gelişiminde birincil risk faktörüdür. IVF ile olan bebeklerin belirli doğum kusurları riskinde artış olup olmadığını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
- Kanser - Bazı erken çalışmalar, yumurta büyümesini teşvik etmek için kullanılan belirli ilaçlar ile belirli bir yumurtalık tümörünün gelişimi arasında bir bağlantı olabileceğini öne sürse de, daha yeni çalışmalar bu bulguları desteklemiyor. IVF sonrası meme, endometriyal, rahim ağzı veya yumurtalık kanseri riskinin önemli ölçüde arttığı görülmemektedir.
- Stres - Tüp bebek kullanımı finansal, fiziksel ve duygusal olarak yorucu olabilir. Danışmanlardan, ailenizden ve arkadaşlarınızdan destek, kısırlık tedavisinin iniş çıkışlarında size ve eşinize yardımcı olabilir.
Diğer yazımızda tüp bebek tedavisinde seçenekleri ve tedavi sürecini aktardık.
Yayınlanma tarihi: 12 Nisan 2021 Pazartesi